Các giải pháp giáo dục và truyền đạt cho học sinh cá biệt

Bạn đã bao giờ đứng trước một học sinh mà mọi phương pháp dạy học quen thuộc đều… thất bại? Gọi bài không trả lời. Ra đề kiểm tra là nộp giấy trắng. Giao việc thì làm lơ, nhắc nhở thì bĩu môi. Những học sinh được gọi là “cá biệt” ấy có thể khiến cả giáo viên giàu kinh nghiệm cũng cảm thấy bất lực. Thế nhưng, phía sau những hành vi phản kháng đó thường là cả một thế giới tâm lý phức tạp mà nếu hiểu đúng và tiếp cận đúng cách, giáo viên hoàn toàn có thể giúp các em thay đổi.

Bài viết này sẽ không nói đến những lý thuyết xa vời, mà tập trung vào các giải pháp giáo dục và truyền đạt cho học sinh cá biệt một cách thực tế, gần gũi và đã được nhiều giáo viên áp dụng thành công. Những cách khiến học sinh cá biệt từ “ngoài vùng phủ sóng” trở thành người chủ động kết nối. Những giải pháp và kinh nghiệm trong bài được trang tin tức Tạp Chí Lá Cải tổng hợp từ đội ngũ chuyên gia và giáo viên giảng dạy lâu năm, có thể tham khảo như một lựa chọn và đúc kết ra giải pháp phù hợp hơn với con.

Thật sự khó dạy hay chỉ là cách truyền đạt cho học sinh cá biệt chưa đúng cách?

Giáo viên sẽ làm gì nếu học sinh không hợp tác và kết quả học tập kém? Vậy giáo viên đã áp dụng đúng cách giáo dục và truyền đạt cho học sinh cá biệt chưa? Nhiều người khi nhắc đến học sinh cá biệt thường nghĩ ngay đến những em hay gây rối, mất tập trung, không hợp tác, không nghe lời giáo viên, không tập trung, học yếu… Nhưng thực ra, mỗi học sinh đều có một câu chuyện riêng.

Vì đa số các em còn khá bé, ở độ tuổi này bé có nhiều sự hiếu động, thích khám phá và tò mò. Có em chỉ đang tìm cách thu hút sự chú ý vì thiếu quan tâm ở nhà, có em đang vật lộn với cảm xúc mà không biết cách diễn đạt, cũng có những em thông minh nhưng lại không phù hợp với cách dạy truyền thống. 

Ở những trường hợp này, bạn nên quan sát và tìm hiểu kỹ về bé để có cách tiếp cận và hướng giải quyết đúng đắn. Tìm hiểu về hoàn cảnh gia đình bé, tính cách bé, sở thích của bé. Thông qua sở thích của bé mình có thể chèn kiến thức vào.

Ví dụ, bé thích kẹo, hãy khuyến khích bé trả lời câu hỏi và phần thưởng của con là cây kẹo mút con thích. hay bé thích được khen ngợi trước bạn bè, hãy mời bé làm bài và khen bé thật nhiều. Lúc này bé sẽ hứng thú hơn. Và tùy vào tính cách mỗi bé, giáo viên có thể dùng nhiều giọng điệu khác nhau để giao tiếp. Ví dụ, bé thích nói chuyện ngọt ngào, giáo viên giao tiếp với bé bằng giọng điệu trìu mến, nhẹ nhàng, con sẽ dễ dàng tiếp thu hơn.

Xem thêm: Dạy tiếng Anh cho trẻ 5-7 tuổi hiệu quả

Để có cách truyền đạt cho học sinh cá biệt hiệu quả hãy lắng nghe trước

Bạn đã từng bình tĩnh lắng nghe con chưa? Hay ngay khi thấy con không ngoan bạn là nổi cáu và nóng giận với con? Khi gặp học sinh cá biệt, bản năng đầu tiên của giáo viên thường là chỉnh đốn, la mắng. Nhưng nếu thay đổi góc nhìn một chút, bạn sẽ thấy, phần lớn các em đó chỉ đang phản ứng lại với môi trường theo thói quen, phản xạ, những gì các em đã được nhìn thấy. 

Thay vì quát mắng hay kỷ luật ngay, hãy thử bắt đầu bằng một câu hỏi nhỏ, một lời nhắn nhẹ nhàng, hay nêu ra những hậu quả về việc làm của con để con có thể cảm nhận được “ Bảo ơi, con ồn quá, con làm ảnh hưởng đến cô và các bạn rất nhiều, cô không thể dạy cho các bạn được và các bạn cũng không học được”. Hay đơn giản là để các em thấy rằng mình đang được chú ý theo cách tích cực, khen ngợi con “ Good job Bảo, rồi Bảo sit nicely cho cô nha”.

Một cách khác nữa là hãy nói chuyện riêng với con sau giờ học. Sẽ có nhiều trường hợp các em sợ bạn bè chê cười và ngại nói trước đám đông, vì thế với một giọng điệu nhẹ nhàng sau giờ học giáo viên có thể tâm sự cùng con bằng vài câu hỏi để hiểu về con hơn và từ đó có cách ứng xử phù hợp. Khi một học sinh cảm nhận được rằng mình có giá trị và có người thật sự quan tâm, thì việc giáo dục và truyền đạt cho học sinh cá biệt sẽ không còn là vấn đề nan giải.

Gia đình chung tay giáo dục và truyền đạt cho học sinh cá biệt của mình

Một giáo viên, dù giỏi đến mấy, cũng không thể một mình thay đổi hoàn toàn một học sinh cá biệt. Để việc giáo dục và truyền đạt cho học sinh cá biệt hiệu quả, cần có sự phối hợp từ phía nhà trường, phụ huynh và nếu có thể, cả chuyên viên tâm lý. Hãy tìm cách trò chuyện với gia đình để hiểu thêm hoàn cảnh của em, từ đó điều chỉnh cách tiếp cận.

Trẻ em rất cần sự quan tâm từ gia đình. Trong quá trình phát triển của con, con được tiếp xúc và nhìn thấy nhiều điều mới mẻ. Tuy nhiên, không phải con đều tiếp nhận những điều tốt, vì thế, cha mẹ nên thường xuyên dõi theo con, phân tích những tình huống con gặp là tốt hay xấu, con có nên làm theo không và cách hành xử đúng đắn là gì.

Nếu để con một mình thường xuyên, điều gì sẽ xảy ra? Con xem những phim bạo lực học đường và từ đó hình thành những tính cách bạo lực, nghĩ rằng đó là hình tượng rất ngầu và được nhiều người ngưỡng mộ, e sợ. Vậy một điều quan trọng là gia đình cùng chung tay quan sát, dạy dỗ các em giúp các em hình thành những góc nhìn đúng đắn về thái độ, hành vi và các em sẽ thay đổi theo hướng tích cực. Đây là vấn đề cần lưu ý trong quá trình giáo dục và truyền đạt cho học sinh cá biệt.

Chấp nhận và khen ngợi từng tiến bộ nhỏ của con

Năng lực và khả năng của mỗi bé là hoàn toàn khác nhau. Vì thế, giáo viên không thể quy chụp và đặt kết quả, sự mong chờ cho tất các bé là giống nhau. Một học sinh cá biệt sẽ không thể “ngoan ngoãn” chỉ sau một buổi học. Nhưng nếu hôm nay em ấy chịu ngồi học nghiêm túc hơn hôm qua, em chịu giơ tay phát biểu hay chỉ đơn giản là không làm gián đoạn lớp học thì đó đã là tiến bộ.

Những bước nhỏ như vậy rất đáng để ghi nhận. Giáo viên hãy khen ngợi đúng lúc, cho các em cảm giác rằng mỗi nỗ lực đều được nhìn thấy. Càng được ghi nhận, các em càng có động lực để thay đổi. Và đôi khi, chính sự kiên trì của giáo viên lại là ngọn lửa làm bùng lên sự trưởng thành nơi học trò. Đây là một trong những cách giáo dục và truyền đạt cho học sinh cá biệt một cách hiệu quả, giáo viên và phụ huynh có thể áp dụng.

Xem thêm: Bí kíp giúp trẻ yêu thích học tiếng Anh hơn.

Kết luận

Hành trình thay đổi luôn cần người đồng hành. Không có học sinh nào sinh ra đã muốn trở thành “cá biệt”. Phía sau những biểu hiện chống đối, thờ ơ hay gây rối là những khoảng trống cảm xúc, những vết thương tâm lý hoặc đơn giản là những lời kêu cứu chưa ai đủ kiên nhẫn để lắng nghe. Trong lớp học, giáo viên không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn là người nhen nhóm hy vọng, đặc biệt là với những học sinh đang lạc nhịp.

Việc tìm ra các giải pháp giáo dục và truyền đạt học sinh cá biệt không phải là hành trình một chiều. Đó là quá trình đòi hỏi sự cảm thông, linh hoạt và cả lòng tin rằng mọi học sinh đều có thể thay đổi nếu được trao cơ hội. Hy vọng qua bài viết hướng dẫn và chia sẻ này sẽ giúp bậc phụ huynh tích lũy cho mình những kiến thức và kinh nghiệm làm cha mẹ ngày một tốt hơn.